TEATR ULICY

MALARSTWO JANA ŚWITKI

Jan Świtka urodził się w 1939 roku w Warszawie. Studiował w latach 1958-1964 na Wydziale Malarstwa PWSSP w Poznaniu. Dyplom uzyskał w pracowni prof. Zdzisława Kępińskiego. Po studiach podjął pracę dydaktyczną na macierzystej uczelni. W latach 1978-1981 pełnił funkcję prorektora ds. nauczania, a od 1989 roku, jako profesor, prowadzi Katedrę Malarstwa. Pracuje również w Scholi Posnaniensis, Wyższej Szkole Sztuki Stosowanej, gdzie jest kierownikiem pracowni malarstwa i rysunku. Zajmuje się malarstwem, rysunkiem i grafiką. Jego prace wystawiane były m.in w: warszawskiej Galerii Kordegarda (1971), Galerii Zapiecek (1980), Galerii Studio w Warszawie (1984), Galerii BWA w Krakowie (1994). Ich autor otrzymał także szereg nagród za twórczość artystyczną i pracę dydaktyczną, m.in. Ministra Kultury i Sztuki. Na prezentowany w Lubinie cykl Teatr Ulicy składają się prace powstałe w latach 1988-1995. W obrazach Jana Świtki przestrzeń oraz postacie zbudowane są barwnymi plamkami, nawiązującymi do tradycji malarstwa postimpresjonistycznego. W pracach poznańskiego artysty takie traktowanie materii malarskiej wyraża rzeczywistą budowę świata, składającego się z pozostających w nieustannym ruchu cząsteczek. Stosowanie drobnych, intensywnych zestawień barwnych powoduje, że płótna te emanują energią, atakują widza zagęszczoną na płaszczyźnie obrazu emocją. Ważnym aspektem twórczości Jana Świtki jest także proces przygotowywania dzieł. W pierwszym etapie autor wykonuje szereg fotografii ulic i ich przypadkowych przechodniów. Jak sam napisał: 'z dziesiątek migawkowych zdjęć robionych ukradkowo na ulicy, w samym środku ludzkiego tłumu wybieram te nieliczne, które zdumiewają mnie swoją gotowością, zestawiam je, montuję, składam, szukając znaczeń, które mogę nazwać, określić". Na podstawie fotografii powstawały szkice a następnie obrazy, najczęściej korygowane i poprawiane nawet po kilku latach od ich pierwotnej realizacji. Temat cyklu, w pewnym stopniu ujawniony został w tytule. Bohaterami Teatru ulicy są anonimowe, pozbawione wyraźnej indywidualności postacie, przedstawiane zwykle w kilkuosobowych grupach. Ich wizerunki sprawiają wrażenie wyizolowanych i bezradnych wobec nieuchronności ludzkiego losu. Jednak pod tym pierwszym planem znaczeń istnieje, niezwykle istotna dla zrozumienia przesłania cyklu, symboliczna wymowa obrazów. Autor przedstawiając codzienność wydaje się wskazywać, iż każda sytuacja z naszego życia nacechowana jest znaczeniami, których źródeł należy szukać w archetypach europejskiej kultury. Według Świtki jest to ...teatr, w którym rozgrywają się sceny mityczne, biblijne lub współczesne. Oto Odys wraca ze swej wędrówki, Medea córka króla Ajetesa wręczy za chwilę Jazonowi flakon z płynem, który będzie go chronił w wykonywaniu niewiarygodnie niebezpiecznego zadania, Judasz odbiera swoje trzydzieści srebrników, lub właśnie odgrywa się akt dziwnego porozumienia z 1988 roku.